بازاریابی شبکه های اجتماعی (Social Media Marketing) که به طور خلاصه به آن SMM گفته میشود، یعنی استفاده از بستر رسانه های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبان. کسبوکارها برای گسترش نام تجاری خود، افزایش ترافیک وب سایت و در نهایت افزایش فروش نیاز به این ارتباط دارند و کجا بهتر از شبکههای اجتماعی برای برقراری و حفظ این ارتباط؟
سالهای ابتدایی، بازاریابی شبکه های اجتماعی فقط معطوف به انتشار محتوا بود. کسبوکارها در شبکههای اجتماعی محتوا منتشر میکردند و در خلال آن محصولات خود را معرفی میکردند یا برای وب سایت خود ترافیک ایجاد میکردند. اما رفته رفته این حوزه گسترش پیدا کرد و فعالیتهای بیشتری را شامل شد.
به عنوان مثال خیلی از کسبوکارها که برایشان مهم است مردم در مورد برندشان جه میگویند، گفتوگوهای شبکه های اجتماعی را زیر نظر میگیرند و پاسخ دادن به این گفتوگوها (Social Media Listening) را به بخش ثابت برنامه روزانه خود تبدیل کردهاند.
یا سازمانی که میخواهد نحوه عملکرد خود در رسانههای اجتماعی را ارزیابی کند، شاخصهایی مانند ریچ، اینگیجمنت و فروش را با یک ابزار تجزیهوتحلیل میکند (Social Media Analytics).
یا اگر بخواهد مجموعه خاصی از مخاطبان را به دست بیاورد، تبلیغات هدفمندی (Social Media Advertising) را اجرا میکند.
این مجموعه فعالیتها به صورت کلی به عنوان مدیریت شبکههای اجتماعی هم شناخته میشوند. در این مقاله ابتدا با ۵ رکن بازاریابی شبکه های اجتماعی و سپس با مزایای آن آشنا میشوید:
۵ رکن بازاریابی رسانه های اجتماعی
۱- استراتژی
۲- برنامهریزی، تولید و توزیع محتوا
۴- تجزیهوتحلیل
۵- تبلیغات
۱- استراتژی
قبل از اینکه وارد عمل شوید و چیزی در شبکه های اجتماعی منتشر کنید، بیایید یک قدم به عقب برداریم و یک نگاه کلی به مسیر پیش رویتان بیندازیم. اولین قدم این است که در مورد استراتژی خود فکر کنید:
الف- هدف یا اهداف شما چه هستند؟
شبکه های اجتماعی چگونه میتوانند به شما در دستیابی به این اهداف کمک کنند؟ یکی هدف اصلیش ممکن است افزایش آگاهی از نام برند باشد. دیگری برای افزایش بازدید و بالاتر رفتن آمار فروش خود در شبکه های اجتماعی فعالیت میکند و کسبوکار دیگر قصد دارد برای ایجاد یا افزایش تعامل با برند، یک جامعه مجازی از مشتریان و مخاطیانش ایجاد کند.
ب- میخواهید روی کدام شبکه های اجتماعی تمرکز کنید؟
فعالیت در تمام شبکه های اجتماعی نیاز به صرف زمان، انرژی و بودجه زیادی دارد که ممکن است بازدهی لازم را هم نداشته باشد. بنابراین بهتر است انتخاب کنید که کجا میخواهید حضور داشته باشید.
این انتخاب بستگی به این دارد که مخاطبان شما کجا حضور دارند. معمولا اینستاگرام به دلیل محبوبیت بیشتری که بین مخاطبان دارد، یکی از گزینهها برای فعالیت کسبوکارهاست. لینکدین، یوتیوب، توییتر، پینترست یا ساخت گروه در واتساپ و کانال در تلگرام گزینههای دیگر کسبوکارها هستند.
پ- چه نوع محتوایی را می خواهید به اشتراک بگذارید؟
چه نوع محتوایی مخاطبین شما را بیشتر جذب میکند؟ عکسنوشته، اینفوگرافی، پادکست یا فیلم؟ محتوای آموزشی یا سرگرمکننده؟ برای شروع، لازم است پرسونای مخاطب خود را طراحی کنید. این کار به شما در رسیدن به پاسخ این سوالات کمک میکند.
شما باید روند خود را همواره ارزیابی کنید و با توجه به عملکرد پستها و رفتار مخاطبان، استراتژی خود را بهروزرسانی کنید. در این باره به طور مفصل در مقاله استراتژی شبکه های اجتماعی توضیح دادهایم.
۲- برنامهریزی، تولید و توزیع محتوا
بازاریابی شبکه های اجتماعی مخصوصا برای کسبوکارهای متوسط و کوچک معمولاً با حضور مداوم آنها در شبکه های اجتماعی آغاز میشود. این قدم بزرگ و موثری است، چراکه هماکنون نزدیک به ۳ میلیارد نفر (۳،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰) از رسانه های اجتماعی استفاده میکنند و حضور در شبکه های اجتماعی به برند فرصت میدهد تا توسط مشتریان آیندهاش کشف شود.
انتشار در رسانه های اجتماعی به سادگی به اشتراک گذاشتن یک مقاله در وبلاگ و یک تصویر یا فیلم در شبکه های اجتماعی است. درست به سادگی آپلود عکس پروفایل اینستاگرامتان. اما با یک تفاوت بزرگ. شما باید برای آن برنامه داشته باشید. هم برای موضوع محتواهایی که میخواهید منتشر کنید و هم برای زمان انتشار.
برای اینکه تعداد بازدید محتواهای خود را به بالاترین حد ممکن برسانید، باید محتواهایی با موضوعات جذاب (جذاب از نظر مخاطبان) و در زمان مناسب (زمانی که بالاترین تعداد مخاطبانتان آنلاین هستند) منتشر کنید. اما از کجا بدانیم مخاطبان ما از جه موضوعاتی استقبال میکنند؟ یا چه زمانی بیشترین بازدید را دارند؟
باید آنها را بیشتر بشناسیم و خودمان را جای آنها بگذاریم. برای برندی که میخواهد مادران را هدف قرار دهد، انتشار محتوای جذاب در ساعات شب، هنگامی که مادران بیدارند و با نوزادان خود تنها هستند، ممکن است منطقیتر باشد. یا کسبوکاری که هدفش جلب طرفداران فوتبال است، زمانی که آنها بیشتر درگیر هستند، یعنی قبل و بعد از مسابقات فوتبال، بهترین زمان انتشار است.
در حال حاضر ابزارهایی وجود دارد که به شما در برنامهریزی و انتشار محتوای شبکه های اجتماعی کمک میکنند. مانند بافر، هوت سوییت، هاب اسپات و اسپروت سوشال. نیوزهاب هم یک ابزار ایرانی برای این کار است. میتوانید محتوای خود را در این ابزارها بارگذاری و زمانبندی کنید تا در زمان مورد نظر شما منتشر شوند.
۳- شنیدن و برقراری تعامل
به مرور دنبالکنندگان شما در رسانه های اجتماعی افزایش پیدا میکنند و به همان میزان گفتوگو درباره نام تجاری شما هم افزایش پیدا میکند. مردم در مورد پستهای شما نظر میدهند. شما را در پستهای خود تگ میکنند یا به شما پیام میدهند. گاهی هم بدون اینکه شما را تگ کنند، از محصول یا خدمات شما صحبت میکنند.
از آنجاییکه هدف شما از حضور در شبکه های اجتماعی ایجاد آگاهی یا افزایش فروش بوده است و این هدف با برقراری و حفظ ارتباط با مشتریان محقق میشود، لازم است حواستان به صحبتهای مخاطبان و مشتریانتان باشد.
توییت مثبت مشتری، فرصت خوبی است برای قدردانی از او با ارائه کد تخفیف. یا ممکن است سوال و ابهامش را در پستش بیان کرده باشد. برای اینکه چالش او را برطرف کنید باید پستش را ببینید و پاسخ مناسب دهید.
شاید بگویید هر روز اعلانها (نوتیفها) ی شبکه های اجتماعی را چک میکنم و حواسم به همه مشتریان هست. اما این کافی نیست. شما خیلی از پستهایی که شما را منشن نکردهاند یا پست شما را بازنشر کردهاند را نمیبینید و برای دیدن همه این پستها نیاز به یک ابزار شنیدن شبکه های اجتماعی دارید.
ابزارهایی مانند نیوزباکس که علاوه بر شبکه های اجتماعی نام برند و محصولات شما را در سایتهای خبری و نشریات آنلاین هم رصد میکنند.
در کتاب مدیریت شبکه های اجتماعی برای کسبوکارها به طور مفصل در مورد پاسخگویی و برقراری تعامل سازنده با کاربران صحبت کردهایم.
۴- تجزیهوتحلیل
از کجا بدانیم مسیری که پیش میرویم مسیر درستی است؟ درستیاش را چگونه بسنجیم؟ با آمار و ارقام!
در هیچ یک از مراحل رشد و توسعه کسب و کار، از جمله بازاریابی شبکه های اجتماعی بدون مطالعه کاری انجام نمیدهیم. خیلی مهم است که در هر مرحله آمار فعالیتها را بررسی و یادداشت و با آمار هفته گذشته یا ماه گدشته مقایسه کنید.
◄ در مقایسه با ماه گذشته میزان اینگیجمنت پستهای شما افزایش پیدا کرده است؟
◄ چه تعداد منشن مثبت دریافت کردهاید؟ چند نفر از هشتگ برند شما استفاده کردهاند؟
◄ به طور کلی احساس مخاطبان درباره برند و محصولات شما چیست؟
اینگیجمنت (engagement) معیاری از نحوه تعامل مخاطبان با صفحه شما و محتوایتان است. اینگیجمنت شامل موارد وسیعی است از تعداد لایک و کامنت و بازنشر گرفته تا ذخیره کردن کلیک کردن و توقف روی پست.
هر چه تعداد بیشتری از مخاطبان شما این اقدامات را انجام دهند، اینگیجمنت محتوای شما افزایش پیدا کرده و تعداد بیشتری آن پست را میبینند.
اینسایت اینستاگرام و ابزار آنالیز توییتر و لینکدین یک سطح اولیه و تا حد کاملی از چنین اطلاعاتی ارائه میکنند.
اما برای به دست آوردن اطلاعات تحلیلی عمیقتر یا مقایسه آسانتر، میتوانید از طیف گستردهای از ابزارهای تجزیهوتحلیل رسانههای اجتماعی استفاده کنید. همان ابزارهایی که در بخش برنامهریزی و توزیع محتوا معرفی کردیم، بخش تجزبهوتحلیل و مقایسه آماری هم دارند.
۵- تبلیغات
اگر برای بازاریابی شبکه های اجتماعی بودجه بیشتری دارید، آن را در تبلیغات هزینه کنید. تبلیغات این امکان را ایجاد میکند تا مخاطبان بیشتری نسبت به کسانی که شما را دنبال میکنند، جلب کنید.
در بسترهای جدید تبلیغاتی میتوانید دقیقاً مشخص کنید که تبلیغات خود را به چه کسانی نمایش دهید. میتوانید مخاطبان هدف خود را بر اساس معیارهای زیر انتخاب کنید:
◄ موقعیت جغرافیایی
◄ علایق و موضوعاتی که بیشتر جستوجو میکنند
◄ نوع سیستمعامل یا مرورگر آنها
◄ و رفتارهایشان در فضای مجازی
با توجه به اینکه ابزارهای تبلیغاتی شبکه های اجتماعی برای ما قابل استفاده نیست (یا استفاده از آن با دشواری همراه است)، بهترین گزینه برای تبلیغات در این پلتفرمها، همکاری با افراد تاثیرگذار (اینفلوئنسر) یا کانالهای پرمخاطب است.
ابزارهای شنیدن شبکه های اجتماعی قابلیتی دارند که در این زمینه میتواند خیلی به شما کمک کند. آنها میتوانند فعالترین و تاثیرگذارترین افراد حوزه فعالیت شما را معرفی کنند.
همچنین پلتفرمهایی هم منحصرا برای این هدف طراحی شدهاند. پلتفرم «جریان» ابزاری است که اینفلوئنسرهای مناسب شما را معرفی میکند. در مقاله اینفلوئنسرمارکتینگ چیست؟ بیشتر در مورد این شیوه بازاریابی صحبت کردهایم.
یک رویکرد سه مرحلهای برای تبلیغات موفق در رسانههای اجتماعی وجود دارد. این رویکرد به شما کمک میکند تا همه عناصر یک تبلیغ را با هم هماهنگ کرده و بازگشت سرمایه (ROI) از تبلیغات خود را بالا ببرید.
رویکرد سه مرحلهای برای تبلیغات
الف- با هدف آگاهی از برند:
زمانیکه نام تجاری شما برای مردم ناآشناست یا اینکه کسی نمیداند یک نقطه دردی دارد که شما میتوانید آن را بهبود دهید، شما نیاز به این نوع تبلیغات دارد.
یک استراتژی عالی برای افزایش آگاهی از برند تمرکز بر انتشار محتواهای خاص و یکتاست که باعث بالا رفتن لایک و کامنت و افزایش بازدید میشود. کاری که کاربوم و تکراسا خیلی خوب انجامش میدهند.
ب- با هدف جلب توجه:
در این مرحله مردم با محصول شما آشنا هستند و میدانند که شما یکی از گزینههایی هستید که میتوانید دردشان را درمان کنید و احتمالا در حال بررسی و مقایسه گزینهها هستند. آیا تبلیغ شما آنقدر جذاب هست که محاطبان را ترغیب به توقف کند و کنجکاوشان کند که کلیک کنند؟
پ- با هدف تبدیل مخاطب به مشتری:
موفقیت در این مرحله بستگی به سه جزء مهم دارد:
◄ کیفیت هدفگیری
◄ کیفیت تبلیغ
◄ توانایی پیگیری نتایج
تبلیغ متمرکز بر تبدیل، تقریباً همیشه دارای یک پیشنهاد رد نشدنی است. یک کد تخفیف یا استفاده از دموی رایگان، یا یک پیشنهاد یکی بخر دو تا ببر.
بازاریابی شبکه های اجتماعی چه مزایایی دارد؟
در مقایسه با انواع دیگر بازاریابی، بازاریابی شبکه های اجتماعی یکی از روشهای مقرون به صرفه محسوب میشود. حضور در این بستر، انتشار محتوا و ارتباط بیواسطه با مخاطبان کاملا رایگان است.
شبکه های اجتماعی شما را با کاربران سرتاسر جهان متصل میکنند. هیچ کدام از بسترهای بازاریابی این ظرفیت گسترده ارتباطی را ندارند.
همین حالا ۷۴ درصد مردم هنگام تصمیمگیری برای خرید از رسانه های اجتماعی کمک میگیرند و ۸۰ درصد هم در مورد خرید خود با رسانه های اجتماعی از دیگران مشاوره میگیرند.
این پتانسیل بسیار خوبی است برای کسبوکارها تا از طریق بازاریابی شبکه های اجتماعی هم نام تجاری خود را بسازند و هم فروش خود را افزایش دهند.
با توجه به مزایای متعدد رسانه های اجتماعی، ارزشش را دارد که برای استراتژی بازاریابی خود زمانی را در نظر بگیرید.